Yaban Hayvanları ve Elektrikli Çit

Yaban Hayvanları İçin Elektrikli Çit Sistemleri

Ülkemiz bulunduğu konum itibariyle çok geniş coğrafi çeşitliliğe sahiptir. Ovalar, dağlar pilatolar, yaylalar, derin vadiler, sarp kayalıklar... Ülkemizde bu coğrafi çeşitlilik geçim kaynaklarınıda dorudan etkilemiştir. Genel olarak dağlarda ve yaylalarda yaşayan insanlarımızın genel geçim kaynağı tarım ve hayvancılıktır. Ancak, dağlık alanlara yakın bölgelerde tarım ve hayvancılık faaliyetlerinin sürdürülmesi için ayı, yaban domuzu, kuzgun ve porsuk gibi yaban hayvanları ile mücadele edilmesini gerektirmektedir.Çünkü, yaban hayvanları arı kovanları, üzüm bağları, kiraz ağaçları gibi yöre insanının önemli geçim kaynaklarına büyük zararlar verebilmektedir. Yaban hayvanlarının verdikleri zararların önüne geçmek için yöre insanı çeşitli çarelere başvurmaktadır. Kiraz bahçelerinde tüp gazının patlamasından oluşan sesle yaban yayvanların ürkütülerek alanı terk etmesi sağlanmaktadır. Ancak, bu patlama seslerine alışan yaban hayvanları belli bir süre sonra patlama seslerini umursamadan zarar vermeye devam edebilmektedir. Öte yandan, Doğu Anadolu ve Karadeniz bölgelerimizde hasat mevsimine yakın zamanlarda devlet izniyle sürek avları düzenlenmekte ve özellikle ayı ve yaban domuzu gibi canlılar doğal denge gözetilmeden öldürülmektedir. Bu ve bununa benzer mücadele yöntemleri etkin olmamakla birlikte doğal yaşama da zarar verdiği açık bir gerçektir.

Elektrikli çit sistemleri ise geleneksel yöntemlerin ötesinde etkin ve kesin çözüm sunmaktadır. Tüp gazını patlatarak yüksek ses çıkaran cihazların caydırıcılığına yaban hayvanları alışabilir. Ancak elektrikli çit sistemindeki yüksek voltaja temas eden canlının bu caydırıcılığa karşı koyması ve alışması şu ana kadar karşılaşılmış bir durum değildir. Burada üzerinde durulması gereken diğer bir konu ise normal (elektriksiz) çit sistemlerinin yaban hayvanlarında etkisiz kalabildiğidir. Çünkü ayı ve porsuk çit tellerini tırmanarak, yaban domuzu çitleri yırtarak önüne çıkan engelleri aşabilmektedir. Elektrikli çit sistemleri üzerinden aşılması zor bir engeldir. Çünkü canlı elektrik şokuna maruz kaldığı ilk andan itibaren kendi kontrolü dışında reflex hareketiyle tepki verecektir.

Yaban Hayvalarına Karşı Etkin Bir Elektrikli Çit Sistemi?

Elektrikli çit sistemleri genel olarak fazla bir fiziksel dayanıklılık gerektirmez. Ancak, çitlerdeki elektrik şokuna maruz kalan yapan hayvanları panik yapabilmekte ve bu durumda da çiti fiziksel darbelere maruz bırakabilmektedir. Bu nedenden ötürü çit sisteminin panik durumlarına karşı yeterli seviyede fiziksel dayanıma sahip olması gerekir.

Yaban hayvalarına karşı önerilen çit telleri elektrikli çit sistemleri için özel üretilmiş galvanizli çelik tellerdir.

Elektrikli çit sistemlerinin kalbi yani çit sistemlerini caydırıcı yapan güç üretecidir. Sistemin yabani hayvanlara karşı etkin bir şekilde çalışması güç üretecininin doğru bir şekilde seçilmesine ve kullanılmasına bağlıdır. Ülkemizde elektrikli çit sistemleri yeni yeni kabul görmektedir. Dolayısıyla piyasada oluşan talep güç üreteçlerini amatörce üreten bazı kişi ve kuruluşlarca da karşılanmaya çalışılmaktadır. Amatör girişimler bilimsellikten ve güvenlikten uzak ben yaptım oldu mantığında olmaktadır. Voltajın, akımın ve enerji parametrelerinin birbirine karıştığı bir bilgi kirliliği ile pazarlama ve satış yapılmaktadır. Güç üreteçlerinin standartlar ve yasal düzenlemeler göz ardı edilerek üretilmesi elektrikli çit sistemlerini tehlikeli yapmakla birlikte etkinliği ve caydırıcılığı konusunda da şüpheleri ortaya çıkarmaktadır. Elektrikli çit sistemleri dünyada da yaban hayvanlarına karşı en etkin ve çevreci çözüm yollarıdan biri olarak kabul görmektedir. Fakat piyasada amatörce üretilip sunulan cihazlar kullanıldığında aksi bir durum ortaya çıkmaktadır. Güç ürteçlerinin uçları birbirine yaklaştırıldığında kıvılcım atlayabilir. Ancak, kıvılcım ne kadar uzaktan atlıyor ise cihaz o kadar güçlüdür veya etkilidir diye bir kavram söz konusu değildir. Bu konuda örnek vermek gerekirse, çakmakların magnetolarında yaklaşık 30 bin volt değerinde kıvılcım oluşur. Ancak elektrikli çitler bu magnetolarla elektriklendirilmiş olsaydı sistemin hiç bir etkinliği olmayacaktı. Çünkü voltaj akımın yol bulmasında etkilidir. Asıl çarpma etkisi ise akımın değerindedir. Elektrikli çit sistemlerinde çit tellerine temas eden canlı üzerinden akımın yol bulması için 10 bin volt yeterli ve gerekli bir voltaj seviyesidir. Eğer magneto çit tellerine bağlansaydı bağlantı noktasından bir kaç metre ileride voltaj seviyesi 50-100V değerinde olacaktır. Ancak, elektriki çit sisteminin caydırcı olması için çit teline temas yok iken çit teli boyunca en az 10 bin volt değerinde bir gerilim olması gerekir. Bununda ötesinde yaban hayvanı çite temas ettiğinde dahi voltaj seviyesi 3 bin voltun altına düşmemelidir. Bu ise cihazın çit tellerine temas eden canlıya etkili bir akım verebilecek seviyede yeterli "enerji kapasitesine" sahip olmasını gerektirdiği gibi sahip olduğu enerjiyi transfer edebilecek donanıma da sahip olarak tasarlanmasını da gerektirir. Bu ise ciddi bir tasarım ve mühendislik gerektirmektedir. Argenç bu konuda bilgi birikimi ve deneyimini kendi tasarladığı, özgün ve PATENTLİ ürünlerine aktarmaktadır.